Teodor Fryderyk Gundelach

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Teodor Fryderyk Gundelach
Data i miejsce urodzenia

9 listopada 1847
Warszawa

Data i miejsce śmierci

16 września 1923
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie AL9 / 1 / 31

Rodzice

Fryderyk i Anna dd. Müller

Dzieci

Józef, Lucjusz Wilhelm, Kazimiera Helena

Teodor Gundelach, Madonna, 1871, płaskorzeźba (ilustracja z „Tygodnika Illustrowanego”, 8, 1871)
Podpis Teodora Gundelacha w repertorium notariusza Ludwika Wichrowskiego w Warszawie, 1876

Teodor Fryderyk Gundelach (ur. 9 listopada 1847[1] w Warszawie, zm. 16 września 1923[2] w Warszawie) – przemysłowiec, obywatel m. st. Warszawy, rzeźbiarz.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wykształcenie zdobywał w warszawskiej Klasie Rysunkowej i pracowniach Cenglera i Zaleskiego. W 1869 roku otrzymał stypendium Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i wyjechał na naukę do Florencji i Wenecji[3]. W 1874 roku mieszkał we Florencji pod adresem Via delle Lame 14[4]. Jego prace były prezentowane m.in. na wystawie w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych[5][6][7][8][9]. Około 1875 zakończył karierę artystyczną i skupił się na prowadzeniu Fabryki wyrobów kamiennych i rzeźbiarskich[10] przy ulicy Dzikiej 45 w Warszawie. Pierwszym zleceniem było wykonanie w piaskowcu ozdoby fasady budynku Towarzystwo Kredytowego w Lublinie[11]. Ważniejszymi pracami były Arka dla Synagogi na Tłomackiem[12][13] oraz ołtarze, chrzcielnica i inne ozdoby dla Kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Warszawie[14]. W pracowni Gundelacha powstawały także okazałe nagrobki. W 1895 wraz z innymi rzeźbiarzami i właścicielami zakładów kamieniarskich podpisał deklarację bezinteresownego wykonania Wielkiego ołtarza w kościele św. Karola Boromeusza na Powązkach[15].

9 listopada 1897 roku[16] został założony Cech rzeźbiarzy i kamieniarzy, a pierwszym starszym cechu został Teodor Gundelach. W 1905 roku Teodor Gundelach sprzedał swój zakład kamieniarski Ludwikowi Pyrowiczowi[17]. Był zaangażowany w działalność dobroczynną[18][19][20][21][22][23].

Teodor Gundelach pochodził ze znanej rodziny przemysłowców warszawskich. Jego rodzicami byli Fryderyk Franciszek Gundelach (1811[24]-1861[25]) i Anna z domu Müller (1821[26]-1901[27]). W 1876 roku[28][29][30] poślubił Józefinę Rutkowską (1858[31]-1882[32]), a po jej śmierci w 1885 roku[33] Helenę Józefę Mück (1866[34]–?).

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

  • Wypukłorzeźba z wizerunkiem Madonny, Wenecja (1869-1871)[35]
  • Płaskorzeźba chłopca w słomianym kapeluszu, Lato, Florencja (1869-1871)[36]
  • Rzeźba z marmuru kararyjskiego, Amor, (1873)[37][8][38]
  • Marmurowy portret dra Agafonowa, (1873)[37]
  • Popiersie dziewczyny, Niewinność (1874)[37]
  • Posąg nagiej siedzącej dziewczyny, wróżącej z płatków róży, Marzycielka (1875)[39]
  • Medalion gipsowy z wizerunkiem Włoszki (1875)[40]
  • Posąg kobiety w stroju ślubnym, Narzeczona (1876)[41] - nie wiadomo czy ukończony

Prace Fabryki wyrobów kamiennych i rzeźbiarskich":

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-04-27].
  2. ↑ Feliks (1885-1960) Red Gloeh, Głos Ewangelicki : pismo tygodniowe poświęcone sprawom Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce. R.4, 1923, № 40, „Biblioteka Jagiellońska, 101449 III”, 7 października 1923 [dostęp 2024-04-27].
  3. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-04-30] (pol.).
  4. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-05-02] (pol.).
  5. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-27].
  6. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-27].
  7. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-30].
  8. ↑ a b Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-05-02] (pol.).
  9. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-05-03] (pol.).
  10. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-28].
  11. ↑ Gmach dawnego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego (obecnie Sąd Okręgowy) w Lublinie - Leksykon - Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2024-04-30] (pol.).
  12. ↑ a b CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-27].
  13. ↑ a b a, 26 września [online], varsavianista.pl, 26 września 2022 [dostęp 2024-04-28] (pol.).
  14. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-27].
  15. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-04-30] (pol.).
  16. ↑ Marian Dąbrowski, Rzemiosło Warszawy i jego mistrzowie : (praca i święto rzemiosła) : album poświęcone rzemiosłu chrześcijańskiemu wychowanemu we wzniosłych tradycjach cechowych, wyd. II, 1938, s. 60.
  17. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-27].
  18. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-27].
  19. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-27].
  20. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-04-30] (pol.).
  21. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-30].
  22. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-30].
  23. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-05-01].
  24. ↑ Skan - Szukaj w Archiwach [online], szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2024-05-13] (pol.).
  25. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-04-28].
  26. ↑ Skan - Szukaj w Archiwach [online], szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2024-05-13] (pol.).
  27. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-04-28].
  28. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-04-28].
  29. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-04-27] (pol.).
  30. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Skanoteka - Baza skanów dokumentów o wartości genealogicznej [online], skanoteka.genealodzy.pl [dostęp 2024-05-14] (pol.), Wpis nr 532 w roku 1876 w repertorium Ludwika Wichrowskiego notariusza w Warszawie.
  31. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-04-28].
  32. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-04-28].
  33. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-04-28].
  34. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-04-28].
  35. ↑ Red J. Wolff, Tygodnik Illustrowany 1871, Nr 183-209. Tom VIII. Seria 2, Gebethner i Wolff, 1871 [dostęp 2024-04-30].
  36. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-30].
  37. ↑ a b c d Maria Irena Kwiatkowska, Rzeźbiarze warszawscy XIX wieku, wyd. I, Warszawa: Wydawn. Nauk. PWN, 1995, s. 293-295, ISBN 978-83-01-08790-6 [dostęp 2024-04-30].
  38. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-05-03] (pol.).
  39. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-28].
  40. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-28].
  41. ↑ "Antrakt" 1876, nr 246
  42. ↑ CRISPA [online], crispa.uw.edu.pl [dostęp 2024-04-30].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Maria Irena Kwiatkowska: Rzeźbiarze Warszawscy XIX Wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 293-295. ISBN 83-01-08790-0.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Teodor_Fryderyk_Gundelach&oldid=73810016”